Khi phượt trên những địa hình hiểm trở, việc xảy ra chấn thương là điều hay gặp phải. Vì vậy, bạn nên tích lũy một số kinh nghiệm sơ cứu chấn thương cơ bản để đảm bảo an toàn cho chính mình.
1. Những vết thương chảy máu
Dấu hiệu: Phần mềm bị rách da hoặc dập, nát. Quan sát bằng mắt thấy vết thương bị hở miệng hoặc có đầu xương chìa ra ngoài. Thậm chí còn xuất hiện những tia máu phun ra. Người bị thương sẽ cảm thấy lạnh, run rẩy, mồ hôi vã ra, mặt nhợt nhạt.
Vết thương chảy máu có dị vật:
Xử lý: Bạn ép chặt vết thương rồi cố định di vật bằng băng và gạc.
Lưu ý: Để tránh lây bệnh truyền nhiễm từ nạn nhân (nếu có) bạn nên sử dụng túi nilon sạch trong quá trình sơ cứu, tốt nhất là nên dùng găng tay cao su. Không được trùm băng gạc lên dị vật. Đối với những vết thương có dị vật kích thước lớn cắm vào, lúc này dị vật có vai trò cầm máu nên bạn tuyệt đối không được rút dị vật ra.
Vết thương chảy máu không có dị vật:
Xử lý: Để băng bó vết thương được thuận tiện, bạn nên đặt nạn nhân ở tư thế thoải mái với đầu thấp hơn chân và ủ ấm cho nạn nhân. Ngay lập tức cầm máu tại chỗ để đảm bảo nạn nhân không bị mất máu nhiều. Phủ lên vết thương một miếng vải sạch hoặc lớp gạc vô trùng trước khi băng bó, sau đó buộc cố định lại để cầm máu.
Lưu ý: Tuyệt đối không bôi vào vết thương hở chảy máu các loại thuốc hay cồn. Bạn cần kiểm tra thường xuyên xem dưới phần băng máu có được lưu thông tốt không? Nếu phần da bị tím tái, cần nới lỏng băng hơn. Còn nếu máu chảy thấm cả ra ngoài thì bạn phải dùng thêm băng mới quấn chồng lên. Vết thương chảy máu do đứt chi hay dập nát
Xử lý: Cách sơ cứu tương tự như đối với vết thương chảy máu không có dị vật. Cho vào túi nilon sạch phần chi bị đứt, bảo quản trong thùng đá, lưu ý không để trực tiếp với đá. Ở vị trí trên vết thương từ 3 – 5cm, bạn quấn garo thật chặt. Có thể dùng vải sạch để thay thế các dụng cụ y tế. Tiếp đó, xoắn garo từ từ cho đến khi máu ngưng chảy thì thôi.
Lưu ý: Phải đặt người bị thương ở tư thế với phần cơ thể có vết thương ở trên cao còn phần đầu đặt thấp. Đưa ngay nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất trong tư thế nằm và không được chở bằng xe máy.
2. Gãy xương
Dấu hiệu: Vùng bị gãy cảm thấy đau. Sờ, ấn hay cử động đều thấy đau hơn và chỗ bị gãy không thể cử động được. Vết gãy có thể ở trạng thái sưng hay chảy máu ngoài. Thậm chí, đầu xương có thể đâm thủng da.
Xem thêm:
Xử lý: Tiến hành kiểm tra phần gãy xương. Trường hợp xương cẳng chân bị gãy, bạn cần đặt nẹp gỗ ở cả mặt trong và ngoài chi bị gãy từ giữa đùi đến quá cổ chân. Nếu phần xương bị gãy ở gần khớp, bạn phải cố định thêm cả khớp. Chỉ được lau nhẹ xung quanh các vết gãy xương hở, sau đó bôi thuốc sát trùng và không được ấn đầu xương gãy vào trong.
Lưu ý: Để không gây tổn thương thêm về thần kinh, mạch máu và cơ nên cần tránh di chuyển nạn nhân. Cố định vùng xương gãy bằng nẹp gỗ hoặc nẹp tre.
3. Bong gân
Dấu hiệu: Phần bị thương khó cử động, đau, bầm tím, sưng hoặc bị biến dạng.
Xử lý: Kê phần khớp bị bong gân càng cao càng tốt và cố định khớp. Giữ cố định và tạo chỗ tựa cho khớp bằng băng thun băng ép khớp.
4. Trật khớp: Dấu hiệu: Giống như bong gân
Xử lý: Cố định khớp tại vị trí bị trật
Lưu ý: Chỉ chườm lạnh vào vùng tổn thương, tuyệt đối không nắn khớp hay xoa dầu nóng. Chườm lạnh từ 10 đến 15 phút. Trường hợp tay bị trật khớp, bạn nên dùng vải để cố định tay vào thân người rồi đưa nạn nhân tới trạm y tế gần nhất.
5. Chấn thương vùng cổ
Xử lý: Gấp báo lại về lót xung quanh cổ người bị thương hoặc sử dụng nẹp cột sống cổ là tốt nhất. Cách làm này giúp cố định tư thế của nạn nhân trong quá trình đưa tới bệnh viện hoặc trạm y tế.
Lưu ý: Không được lật, xoay đầu người bị thương về tư thế bình thường.
Lời khuyên & Cảnh báo:
Trong bất cứ chuyến đi xa nào, bạn hãy nhớ mang theo trong hành lý của mình những dụng cụ y tế cơ bản để kịp thời sơ cứu chấn thương khi tai nạn bất chợt xảy ra.
